سورۀ نصر، آخرین سورۀ نازل شده بر پیامبر(ص)

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ

 

إِذا جاءَ نَصْرُ اللَّهِ وَ الْفَتْحُ (1)  وَ رَأَیْتَ النَّاسَ یَدْخُلُونَ فی‏ دینِ اللَّهِ أَفْواجاً (2)

 

فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّکَ وَ اسْتَغْفِرْهُ إِنَّهُ کانَ تَوَّاباً (3)

 

 

واژگان سوره:

·        نصر: تقویت و کمک و یاری در برابر مخالفان.

·        فتح: در مقابل بستن یا رفع مانع است .گشایش .

·        دین: خضوع و سر سپردگی به برنامه یا مقررات معین . 

 

                 نکات تدبری :

1.       مخاطب اصلیِ خداوند شخص پیامبر (ص) است که خداوند دو عنایت ویژه (نصر و فتح) به پیامبر(ص) اعطا کرده است و پیامبر باید تسبیح و استغفار کند ( امام و ولیّ الهی معلم تسبیح و استغفار است ) .

2.       محوریت پیامبر (ص) در سوره به معنای محوریت نظام امامت در جامعه است.

3.       نصر به معنای یاری مقدمه ای برای فتح است ، و گشایش خود نصری دیگری برای مراحل بعدی زندگیست . در واقع فتح با نصر صورت می‌گیرد  و خود نصری دیگر برای مراحل و فتح‌های دیگر است .

4.       از آنجایی که گسترش دین الهی قطعی است، یقینِ انسان به این وعده و همراهی آن نه تنها انسان را در مسیر هدایت و رشد قرار داده بلکه باعث می‌شود که انسان همیشه از نصر الهی و فتح برخوردار باشد، نشانه‌ی این برخورداری توفیقی است که در حمد و تسبیح و استغفار می‌یابد .

5.       تواب بودن خدا در واقع به معنای اراده و رضایت او در بهره‌مند ساختن انسان از رحمت خاصِ خود ودرک فیض و عنایات ویژه است.

6.       لازمة تواب بودنِ خود و تواب بودنِ خدا ، توجه به دین و رسول است . در این صورت انسان به فهمی از نصر الهی و فتح رسیده و توفیق تسبیح و استغفار می‌یابد.

7.       انسان نمی‌تواند به صورت مستقل از فتح و نصر بهره‌ای داشته باشد  بلکه اساسِ این نصر و فتح با اتصال انسان به  جریانِ حق (دین اسلام) محقق می‌شود و این اتصال و داخل شدن همیشگی است.

8.       ندیدن نصر الهی و فتح درهر لحظه بلاهایی را بر سر جامعه اسلامی به وجود می‌آورد، از جمله؛ ناامیدی . که ناامیدی مانع و کنندة حرکت به سمت اتصال به جریان حق است .

 

سوره ناس

 

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ

قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ (1)مَلِکِ النَّاسِ (2)إِلهِ النَّاسِ (3)

مِنْ شَرِّ الْوَسْواسِ الْخَنَّاسِ (4)الَّذی یُوَسْوِسُ فی‏ صُدُورِ النَّاسِ (5)

مِنَ الْجِنَّةِ وَ النَّاسِ (6)

 

 واژگان سوره :

·        ملک : از ریشه ی مُلک به معنای تسلط همه جانبه برچیزی است. پس مالک حقیقی هر چیزی برهمه ی ابعاد وجودی آن تسلط  دارد .

·       اله : الهه به معنای عبادت است و فرقی که با عبادت دارد این است که در عبادت قید خشوع و در الهه قید تحیٌر وجود دارد.

·        وسواس : جریانی در درون انسان است که گویی صوت و صدایی مخفی است .این جریان که صوت مخفی کاذب است به دلیل فقدان علم و یقین در فرد ایجاد میشود و او را دچار خطوراتی میکند که باعث تزلزل در او میشود .

                   نکات تدبری :

1-   همة انسانها در معرض وسوسه قرار دارند ،که از شر این وسوسه ها باید به رب الناس، ملک الناس ، اله الناس پناه ببرد .

2-   بسیاری از این وسوسه ها ناشی از حیات اجتماعی انسان (حیات ناس) می باشد که ممکن است  یقین انسان را به شک تبدیل کند.

3-    عمدة وسوسه ها ناشی از اطلاعات غلط از ناحیة دیگران است که در نتیجه به نگاه اشتباه  به افعال و اتفاقاتِ پیرامونِ ما منجر میشود .

4-   محل وسوسه ، صدر انسان است ، زیرا برای شیطان مهم این است که کار خوبی واقع نشود ، برای همین است که آیه میفرماید: از شر وسوسه های شیطان در صدورمان باید به خدا پناه برد .

5-   وسوسه آثار متعددی دارد؛ از جمله :کند کننده و متوقف کنندة حرکتهای مثبت فردی و اجتماعی ،تأخیر در انجام کارهای مثبت ، نا امیدی ، یأس، تنبلی، دلسردی ، شک و سستی در انجام کارها ، احساس پوچی و ...

 

                     پیام کلی سوره :

زندگی انسان  در معرض مشکلات و اتفاقاتیست که در واقع هدف وجود این مشکلات ، هلاکت انسان نیست بلکه رساندن انسان به اعلی درجة وجود(کمال) می باشد.

خداوند صاحب اختیار است و هیچ کسی بدون اجازة او نمی تواند سود یا ضرری به ما برساند و چون خداوند همیشه خیر و کمال ما را می خواهد پس هر حرکت و فعلی (چه به ظاهر به سود ما و چه به ظاهر به ضرر ما ) از ناحیة ما خلق ، برای رسیدن به کمال ماست.

ابلیس که دشمن قسم خوردة انسان است تنها از راه وسوسه میتواند انسان را فریب دهد ، مهمترین عامل مبارزه با شیطان ، انجام عمل بدون فوت وقت است . با برنامه ریزی صحیح برای زندگی میتوان در مقابل وسوسه ها ایستادگی کرد .